از دریافت فال هندوانه تا بردن شب چله&zwnjای؛ گشتی در یلدای گیلانی&zwnjها! - مجله سرگرمی

در خبرنگاران زندگی بر آن شدیم رسم و رسوم یلدا در شهرهای مختلف ایران را در قالب گزارش هایی منتشر کنیم.

یلدا در گیلان

مردم گیلان مثل مردم هر شهر دیگری به مناسبت یلدا، سنن مخصوص به این شب را اجرا می نمایند و برایش ارزش خاصی قایلند. بازار در روزهای نزدیک شدن به شب اول زمستان حال و هوای خاص خودش را دارد و مردم برای خرید مایحتاجشان برای این شب، حسابی در بازار به گشت و گذار مشغولند.

اما در خانه ها هم همزمان با فرا رسیدن شب یلدا، معمولاً افراد فامیل در خانه فردی که از همه عظیم تر بوده و مورد احترام فامیل است، گرد هم می آیند. در بعضی از نقاط گیلان بر این باورند که همه آب های دنیا در لحظه ای نامعین در این شب می بندند و حالت منجمد پیدا می نمایند و هر کس آن لحظه را دریابد، هر مرادی داشته باشد و از خدا بخواهد حاصل می گردد. بعضی نیز شب چله را جزو شب های عزیز دانسته و معتقدند در این شب، درختان سرشان را پایین می آورند و در این لحظه اگر شخصی از خواب بیدار گردد، هر نیتی بکند، خواسته اش برآورده می گردد.

رسم بردن شب چله ای برای نوعروسان

یکی از رسوم گیلانی ها مثل بعضی نقاط دیگر در کشور، بردن شب چله ای برای نوعروسانی است که هنوز به خانه بخت نرفته اند و به قولی نشان نموده خانواده داماد هستند! در خانواده هایی که در همان سال، پسرشان را داماد یا نامزد نموده اند، رسم است که طَبَقی برای خانواده نوعروس می فرستند. در این طَبَق، میوه ها و خوراکی ها و تنقلات ویژه شب چله، به زیبایی آراسته می گردد و در وسط طَبَق هم یک ماهی عظیم(معمولاً ماهی سفید) تازه و خام همراه با تزیین سبزیجات قرار می گیرد که معتقدند باعث خیر و برکت روزی زوج جدید و همچنین سلامتی و باروری نوعروس می گردد.

دریافت فال هندوانه و شم شمی

در میان بعضی مردم و جوانان دم بخت گیلان رسم جالب دیگری در این شب در جریان است. رسم است که در این شب به خصوص گیلانی ها فالی را با یاری پوست هندوانه می گیرند که به فال هندانه پوس (پوست هندوانه) معروف است.

برای دریافت این فال، هندوانه را به چهار قسمت طولی تقسیم می نمایند و هر چهار پوست را به پشت سر خود می اندازند. در این میان، چهار حالت پیش می آید، اگر دو قاچ هندوانه، سفید و دو قاچ، سبز باشد، به معنای حد وسط بودن برای نیت شخص است. اگر سه قاچ سبز و یک قاچ سفید بیفتد، نیت آن خوب است، اگر سه قاچ سفید و یک قاچ سبز باشد، نیت بد است. اگر هر چهار قاچ سبز باشد، به معنای خیلی خوب و اگر هر چهار قاچ سفید باشد، به معنای خیلی بد است! در بعضی مناطق غرب گیلان هم مراسمی به نام شم شمی اتفاق می افتد که یک نوع تفأل است و هر کس که نیتی دارد، دمِ در خانه یا سرگذر می ایستد و به حرف های رهگذران گوش می دهد و چنانچه حرف های خوب شنیده باشد، آن را به برآورده شدن نیت خود تعبیر می نماید.

خوراکی های گیلانی یلدا

مردم استان گیلان در شب یلدا از تنقلاتی مانند هندوانه، آب ازگیل یا آوکونوس، برشته برنج و سه میوه محلی پرتقال، گلابی محلی به نام خوج و لیمو استفاده می نمایند. آوکونوس (آو به معنی آب و کونوس به معنی ازگیل) یکی از خوردنی هایی است که در این منطقه در شب یلدا رواج دارد و به روش خاصی تهیه می گردد. در فصل پاییز، ازگیل خام را در خمره می ریزند، خمره را پر از آب می نمایند و کمی نمک هم به آن می افزایند و در خم را می بندند و در گوشه ای خارج از هوای گرم اطاق می گذارند. ازگیل سفت و خام، پس از مدتی پخته، آبدار و خوشمزه می گردد. آوکونوس در اغلب خانه های گیلان تا بهار آینده یافت می گردد که هر وقت هوس نمایند آن را از خم بیرون می آورند و با گلپر و نمک در سینه کش آفتاب می خورند.

جدای از این ها، اهالی منطقه گالش ها معتقدند که در شب چله، 40 نوع خوراکی باید خورد؛ در دیلمان، کدوپخته و نخود برشته و حلوا و شیرینی درست می نمایند و در بعضی مناطق شرقی گیلان، با تره خورش خاصی درست می نمایند. میوه های ویژه شب یلدا هم مثل خیلی از جاهای دیگر ایران هندوانه و انار است؛ اما در گیلان خوج (گلابی محلی) هم در این شب خورده می گردد. در گیلان هندوانه را حتماً فراهم می نمایند و معتقدند که هر کس در شب چله هندوانه بخورد، هم در تابستان احساس تشنگی نمی نماید و هم در زمستان سرما را حس نخواهد کرد!

در این زمینه بخوانید

شب یلدا در شهرهای مختلف چه می گذرد؟

طرز تهیه چیز کیک انار؛ برای شب یلدا آماده شوید

شوچله و چارگرددرکنی؛ نگاهی به آیین های شب یلدا در لرستان

datapad.ir: دیتاپد | مجله فناوری و تخصصی رایانه